Mέλασμα: Κατά τόπους υπέρχρωση του δέρματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
1) Παρουσιάζεται ως:
• Περιοχές του προσώπου με υπερμελάχρωση (πιο σκούρο δέρμα).
Είναι κοινό στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι εγκυμονούσες που έχουν την κληρονομική προδιάθεση να αναπτύσσουν σκουρόχρωμες κηλίδες στο δέρμα του προσώπου τους . Η πάθηση συνήθως ονομάζεται “η μάσκα της εγκυμοσύνης», αλλά είναι επιστημονικά γνωστή ως χλόασμα ή μέλασμα της εγκυμοσύνης.
Οι γυναίκες με σκούρο δέρμα είναι πιο επιρρεπείς σε αυτή την κατάσταση. Επίσης, μπορεί να υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση. Η εμφάνιση του μελάσματος μπορεί να γίνει ακόμη πιο έντονη σε επόμενες εγκυμοσύνες που θα προκύψουν.
Το μέλασμα εμφανίζεται σε τρία τοπογραφικά μοτίβα. Μπορεί να εμφανιστεί στο κεντρικό τμήμα του προσώπου (γύρω από τα χείλη, στη μύτη, στο μέτωπο) ή στα πλάγια τμήματα του προσώπου δηλ. στις παρειές-ζυγωματικά, ή τέλος, κατά μήκος της κάτω γνάθου (του σαγονιού). Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να αναπτυχθεί ως μελαχρωματικές κηλίδες στους πήχεις καθώς και σε άλλες φωτοεκτεθειμένες (στον ήλιο) περιοχές του σώματος.
Επίσης η θηλές των μαστών, οι φακίδες του προσώπου, οι ουλές, καθώς και το δέρμα των γεννητικών οργάνων γίνονται ακόμα πιο σκούρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό τείνει να συμβεί σε περιοχές επιρρεπείς σε τριβή, όπως οι αγκώνες και το εσωτερικό των μηρών.
Αυτές οι αλλαγές προκαλούνται από ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι οποίες διεγείρουν μια προσωρινή αύξηση της ενδογενούς παραγωγής της μελανίνης. Η μελανίνη είναι η φυσική χρωστική η οποία δίνει χρώμα στις τρίχες, το δέρμα και τα μάτια. Η ηλιακή έκθεση παίζει έναν επίσης σημαντικό ρόλο, στην εμφάνιση και βαρύτητα του μελάσματος.
Οι περιοχές αυξημένης μελάγχρωσης θα εξασθενίσουν πιθανώς μέσα σε λίγους μήνες μετά τον τοκετό. Η επιδερμίδα θα επιστρέψει στην κανονική της χροιά (απόχρωση) αν και σε ορισμένες περιπτώσεις οι αλλαγές ποτέ δεν επανέρχονται εντελώς.
• Σκούρα γραμμή κατά μήκος της κοιλιακής χώρας κάτω από τον ομφαλό – linea nigra
Πριν από την εγκυμοσύνη, υπήρχε μια γραμμή που ονομάζεται linea alba (που σημαίνει λευκή γραμμή) η οποία εκτείνεται από τον ομφαλό ως το ηβικό οστό. Έχει το ίδιο χρώμα με το υπόλοιπο δέρμα οπότε δεν γίνεται αντιληπτή.
Η αυξημένη παραγωγή μελανίνης που προκαλεί τις κηλίδες του προσώπου είναι υπεύθυνη και για το αυξημένο χρώμα στην γραμμή στην κοιλιά η οποία σκουραίνει και αυτή. Κατά πάσα πιθανότητα θα υποχωρήσει στην προ-εγκυμοσύνης χρωματική χροιά αρκετούς μήνες μετά τον τοκετό.
2) Πρόληψη του μελάσματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να ελαχιστοποιηθεί η εμφάνιση του μελάσματος:
Η προστασία από τον ήλιο είναι ζωτικής σημασίας, διότι η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου (UV) ακτίνες εντείνει τις αλλαγές στην χρωστική του δέρματος (μελανίνη). Συνίσταται η χρήση ενός αντηλιακού ευρέος φάσματος (που προστατεύει από τις ακτίνες UVA και UVB) με δείκτη προστασίας SPF 30 ή υψηλότερο, καθημερινά, ανεξαρτήτως αν η μέρα είναι ηλιόλουστη ή όχι, και η συχνή αντικατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα σε μακροχρόνια παραμονή σε εξωτερικούς χώρους. Τα αντηλιακά πρέπει να εφαρμόζονται σε όλες τις περιοχές του εκτεθειμένου δέρματος 20-30 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο. Η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας προειδοποιεί ότι το δέρμα είναι εκτεθειμένο και όταν κάνουμε καθημερινές δραστηριότητες όπως περπάτημα στο δρόμο, οδήγηση αυτοκίνητου, ή ακόμα και όταν καθόμαστε σε εσωτερικό χώρο αλλά δίπλα σε παράθυρο.
Όταν βρισκόμαστε έξω, η καλύτερη προφύλαξη είναι η κάλυψη. Συνιστώνται καπέλα με γείσο, καθώς και πουκάμισα με μακριά μανίκια. Επίσης περιορισμός του χρόνου που περνάμε στον ήλιο, και ιδιαίτερα μεταξύ 12 π.μ. και 4 μ.μ. και σίγουρα αποφυγή του τεχνητού μαυρίσματος.
Συνίσταται η χρήση ήπιων καθαριστικών και κρεμών προσώπου. Παρασκευάσματα που ερεθίζουν το δέρμα μπορεί να επιδεινώσουν το πρόβλημα.
Προσοχή σε αρωματικά σαπούνια, αρώματα και καλλυντικά που δυνητικά μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα μελάσματος.
Συνιστάται η εφαρμογή ενός καλυπτικού μακιγιάζ για απόκρυψη (το οποίο παρέχει και ηλιοπροστασία) παρά η χρήση λευκαντικών προϊόντων η οποία πρέπει να μετατεθεί μετά τον τοκετό.
3) Θεραπείες μελάσματος μετά την εγκυμοσύνη
Μετά τον τοκετό, η προστασία από τον ήλιο θα πρέπει επίσης να συνεχιστεί! Τα αντηλιακά, κάλυψη όσο περισσότερο γίνεται των εκτεθειμένων περιοχών του σώματος, η αποφυγή του ήλιου το μεσημέρι. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δυσχρωμίες θα εξασθενήσουν σιγά-σιγά, χωρίς καμία θεραπευτική παρέμβαση.
Για ένα μικρό αριθμό γυναικών, ωστόσο, τα αντισυλληπτικά που περιέχουν οιστρογόνα μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση του μελάσματος. Οι γυναίκες αυτές θα πρέπει να προτιμήσουν μιαν άλλη μέθοδο αντισύλληψης
Αν το μέλασμα παραμένει στο δέρμα ως κηλίδες μετά από μερικούς μήνες από τις οικιακές θεραπείες που ακολουθούνται μετά από ιατρική υπόδειξη προτείνεται μία λευκαντική κρέμα που περιέχει υδροκινόνη ή τρετινοΐνη, ή σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μια κρέμα συνδυαστική (με υδροκινόνη, τρετινοΐνη και κορτικοστεροειδή). Πιθανές παρενέργειες των θεραπειών αυτών περιλαμβάνουν προσωρινή ερεθισμό του δέρματος. Πιθανές μικρές παρενέργειες της υδροκινόνη περιλαμβάνουν φαγούρα (κνησμός), ερυθρότητα (ερύθημα), απολέπιση (ξηροδερμία), και μια προσωρινή αίσθηση καψίματος που τείνει να βελτιωθεί μετά από 14-30 ημέρες χρήσης
Στη δερματολογική κλινική οι επιλογές επεκτείνονται με χημικά πήλιγκ (χημική απολέπιση), μικροδερμοαπόξεση (μηχανική απολέπιση με διαμάντι ή μικροκρυστάλλους) και θεραπεία με λέιζερ. Χημικά πήλιγκ όπως αζελαϊκό οξύ, κοζικό οξύ, αμυγδαλικό οξύ, πυρουβικό οξύ και AHAs (άλφα υδροξυοξέα), όπως γλυκολικό οξύ είναι επίσης μια επιλογή, ειδικά όταν η τοπική λεύκανση με κρέμες έδωσαν φτωχά αποτελέσματα. Φυσικά, εάν η γυναίκα θηλάζει ή υπάρχει πρόθεση για νέα εγκυμοσύνη, ο δερματολόγος θα πρέπει να ενημερώνεται πριν από την χορήγηση θεραπείας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, καταλήγουμε σε θεραπείες με λέιζερ αποχρωματισμού, αλλά αυτό δεν είναι η πρώτη επιλογή καθώς μια επιθετική θεραπεία μπορεί ακόμα και να επιδεινώσει κάποιες μορφές μελάσματος. Πολλαπλές θεραπείες με λέιζερ χαμηλής έντασης μπορεί να είναι απαραίτητες για να επιτευχθεί αποτέλεσμα.
Οι θεραπείες εφαρμόζονται σε όλους τους τύπους του μελάσματος, αλλά ο επιδερμική τύπος είναι αυτός που ανταποκρίνεται καλύτερα στη θεραπεία, επειδή η χρωστική είναι πιο κοντά στην επιφάνεια του δέρματος
Ακριβώς όπως το μέλασμα αναπτύσσεται αργά, η αποκατάσταση και κάθαρση τείνει να είναι επίσης αργή. Οι ασθενείς δεν θα πρέπει να περιμένουμε άμεσα αποτελέσματα – μπορεί να πάρει πολλούς μήνες για να δούνε βελτίωση. Όποια και αν είναι η θεραπευτική προσέγγιση είναι ζωτικής σημασίας να συνεχιστεί η προστασία από τον ήλιο κατά τη διάρκεια της θεραπείας και αργότερα καθώς το μέλασμα έχει τάση για υποτροπή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
http://www.babycenter.com/0_skin-darkening-during-pregnancy_222.bc
http://www.medicinenet.com/melasma/article.htm#melasma_facts
https://www.dermatologist.gr/en/melasma/